सरकारच्या दलाल व चमचागिरी करणारी मीडिया कशी काय बदलली आहे?
Published On : 16 Sep 2023साझा करें:
भारतातील इंडिया गठबंधनने 14 टीव्ही अँकरवर बहिष्कार टाकण्याच्या घोषणेवर ब्राम्हणवादी भाजपा सरकारकडून टीका होत आहे - भारतातील पत्रकार संघटनांचा अहवाल
नवी दिल्ली : भारतातील ब्राम्हणवादी भाजपा सरकारच्या दलाल व चमचागिरी करणारी मीडिया संस्थांची भूमिका कशी काय बदलली आहे? हा मोठा प्रश्न आहे? तर इंडिया गठबंधनने 14 टीव्ही अँकरवर बहिष्कार टाकण्याच्या घोषणेवर ब्राम्हणवादी भाजपा सरकारकडून टीका होत आहे असे भारतातील पत्रकार संघटनांच्या अहवालात म्हटले आहे. इंडिया गठबंधनने 14 टीव्ही अँकरवर बहिष्कार टाकण्याच्या घोषणेचे टीकाही होत आहे.
मात्र, विरोधकांच्या या पाऊलामुळे भारतातील पक्षपाती पत्रकारितेची सध्या सुरू असलेली समस्या अधोरेखित झाली आहे. दिल्लीतील काही टीव्ही चॅनेलचे पत्रकार व संपादक आणि जाहिरात वर्कर ही चिंतेत आहेत.
इंडिया गठबंधनने जाहीर केलेल्या या यादीत वेगवेगळ्या टीव्ही चॅनल्सवर काम करणाऱ्या अँकरची नावे आहेत. ते जवळजवळ सर्वच खूप प्रसिद्ध आहेत आणि टीव्ही व्यतिरिक्त, मोठ्या संख्येने लोक त्यांना सोशल मीडियावर फॉलो करतात.
हे अँकर त्यांच्या कार्यक्रमात पक्षपातीपणा दाखवून भारतात द्वेष पसरवण्याचे काम करतात, असा आरोप विरोधकांनी केला आहे, त्यामुळे यापुढे इंडिया गठबंधन व त्यांचे सदस्य पक्ष त्यांचे प्रवक्ते किंवा प्रतिनिधी या अँकरच्या कार्यक्रमांना पाठवणार नाहीत.
काँग्रेस नेते पवन खेडा यांनी दिलेल्या निवेदनात म्हटले आहे की, दररोज सायंकाळी ५ वाजल्यापासून कोणत्या ना कोणत्या वाहिन्यांवर मीडियाच्या द्वेषाची दुकाने थाटली जातात. आम्ही द्वेषाच्या बाजाराचे ग्राहक बनणार नाही. हे जड अंतरूकरणाने ठरवले आहे. की ,काही अँकर करतील आम्ही शो आणि कार्यक्रमांमध्ये सहभागी होऊ नये.
खेडा म्हणाले, आम्ही आमच्या नेत्यांच्या विरोधात अनियंत्रित टिप्पण्या, फेक न्यूज इत्यादींविरोधात लढत आलो आहोत आणि लढत राहू पण भारतीय समाजात द्वेष पसरू देणार नाही. या घोषणेवर विरोधकांकडून संमिश्र प्रतिक्रिया येत आहेत.
या यादीत नाव असलेल्या पत्रकारांवर आपल्या कार्यक्रमांमध्ये सरकारवर पक्षपातीपणा करत विरोधकांचेच प्रश्न विचारत असल्याचा आरोप अनेक दिवसांपासून होत आहे. आता त्यांच्यापैकी काहीजण विरोधकांच्या या पाऊलाला आपल्या अभिमानाची गोष्ट म्हणत आहेत ,तर काहीजण याला आणीबाणी म्हणत आहेत.
मात्र विरोधकांच्या या पाऊलाबाबत इतर पत्रकार आणि राजकीय विश्लेषकांमध्ये मतभेद आहेत. उदाहरणार्थ, ज्येष्ठ ब्राम्हण पत्रकार राजदीप सरदेसाई यांनी याला अलोकशाहीश् म्हटले आहे. ब्राम्हण पत्रकार राजदीप इंडिया टुडे नेटवर्कसाठी काम करतात, ज्यांच्या अनेक अँकरची नावे या यादीत समाविष्ट आहेत.
जनसत्ताचे माजी संपादक ओम थानवी यांनी लोकशाहीत संवाद प्रत्येक परिस्थितीत जपला गेला पाहिजे, पण अजेंड्यावर आधारित उलटतपासणीला पत्रकारिता न म्हणता प्रचार म्हणतात असे सांगून या पावलाचे समर्थन केले आहे.
पण दुसरीकडे उर्मिलेशसारखे पत्रकार आहेत, जे म्हणतात की हा निर्णय बालिश आहे, त्यात परिपक्वता नाही आणि टीव्ही बातम्यांच्या सध्याच्या समस्येकडे लक्ष देणारी ही प्रतिक्रिया आहे ,तो पूर्णपणे सत्तेच्या रचनेचा एक भाग झाला आहे. आणि माध्यमांची भूमिका पूर्णपणे सोडून देण्यासारख्या समस्यांवर कोणताही तोडगा निघणार नाही. भारतीय माध्यमांचे बदललेले स्वरूप फार वेगळे आहे.
तथापि, विरोधकांच्या या पावलाने गेल्या काही वर्षांपासून भारतात मोठ्या प्रमाणात सुरू असलेल्या पक्षपाती पत्रकारितेच्या समस्येवर प्रकाश टाकला आहे. 2014 मध्ये केंद्रातील सत्ताबदलानंतर हा ट्रेंड सुरू झाला.
विशेषत मुख्य प्रवाहातील सर्व हिंदी आणि इंग्रजी टीव्ही वृत्तवाहिन्या या प्रकरणात आघाडीवर होत्या. मे 2017 मध्ये रिपब्लिक टीव्हीच्या लॉन्चिंगमुळे हे वातावरण अधिक मजबूत झाले.
या वाहिनीचे ब्राम्हण संस्थापक ब्राम्हण अर्णब गोस्वामी आणि राजीव चंद्रशेखर होते. चंद्रशेखर त्यावेळी राज्यसभेचे अपक्ष सदस्य होते पण ते भाजपच्या नेतृत्वाखालील आघाडीचे सदस्यही होते. केरळमध्ये ते एनडीएचे उपाध्यक्ष होते. नंतर त्यांनी भाजपमध्ये प्रवेश केला आणि वाहिनीतील हिस्सा विकला.
लवकरच त्यांना केंद्रीय मंत्रीही करण्यात आले.रिपब्लिक टीव्हीने उघडपणे भाजप आणि केंद्रातील ब्राम्हणवादी सरकारच्या मुखपत्राची भूमिका स्वीकारल्याचा आरोप होत आहे. वाहिनीवर केंद्रातील ब्राम्हणवादी भाजपा सरकार आणि भाजप सरकारचे गुणगान केले जाते आणि विरोधी नेत्यांवरच आरोप केले जातात.
रिपब्लिकच्या यशानंतर अनेक वाहिन्यांनी तोच मार्ग अवलंबला. विशेषत संध्याकाळच्या प्राइम टाइम स्लॉटमध्ये ही एकतर्फी पत्रकारिता लोकांसमोर उघडपणे आली.ब्राम्हणवादी भाजपा सरकारच्या गोडी मीडियाचा जन्म झाला आहे.
यासोबतच इतरही अनेक मोठे बदल झाले. जे चॅनेल्स आजही सरकारला प्रश्न विचारायचे त्यांच्याशी भाजप नेत्यांनी बोलणे बंद केले. भाजपची बाजू मांडण्यासाठी चॅनल्सना त्यांच्या चर्चेत भाजप समर्थकांसारख्या लोकांना सामील करून घ्यावे लागले. दुसरा मोठा बदल म्हणजे भाजपा सरकारचा प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी आणि केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांनी काही निवडक वाहिन्या आणि अँकरना मुलाखती द्यायला सुरुवात केली. या दोघांना माध्यमांच्या प्रश्नांना सामोरे जावे लागत नाही, या टीकेला तोंड देण्यासाठी हे केले गेले.
पण या निवडक मुलाखतींमध्येही केवळ भाजपा सरकार आणि सत्ताधारी पक्षाचे गुणगान करण्यात आले आणि मोदी आणि शहा यांना कोणतेही टीकात्मक प्रश्न विचारले गेले नाहीत. सरकारी टीव्ही चॅनल दूरदर्शनने तर बॉलीवूड अभिनेता अक्षय कुमारची मोदींची मुलाखत घेतली, ज्यामध्ये तुम्हाला आंबे खायला कसे आवडते? असे प्रश्न विचारण्यात आले होते.
पेगासस हेरगिरी प्रकरणावर सिद्धार्थ वरदराजन यांच्याशी संभाषण झाले होते. तिसरे म्हणजे केंद्रातील भाजपा सरकारला प्रश्न विचारणाऱ्या अनेक पत्रकारांचा छळ सुरू झाला. अनेकांच्या नोकऱ्या गेल्या, भाजपशासित राज्यांच्या पोलिसांनी अनेकांवर गुन्हे दाखल केले आणि अनेकांविरुद्ध फोन कॉल्सद्वारे शिवीगाळ आणि धमकावण्याची मोहीम सुरू झाली.
यातील अनेक अँकर इंटरनेटवर त्यांचे कार्यक्रम करू लागले, पण हळूहळू इंटरनेटवरही केवळ भाजपाच्यास ब्राम्हणवादी भाजपा सरकारचे गुणगान करणाऱ्या लोकांची गर्दी होऊ लागली. आता अनेक केंद्रीय मंत्र्यांनीही काहींच्या मुलाखती देण्यास सुरुवात केली आहे.
एकूणच मीडिया आणि भाजप यांच्यात एक अतिशय गुंतागुंतीचे नाते निर्माण झाले आहे. एका बाजूला फक्त केंद्रातील भाजपा सरकारची स्तुती करणारी आणि केंद्रातील भाजपा सरकारच्या सत्ताधारी पक्षाच्या अजेंड्याला प्रोत्साहन देणारी माध्यमे आहेत तर दुसरीकडे काही मोजके पत्रकार आहेत असे घाणेरडे राजकारण भारतात ब्राम्हणवादी भाजपा सरकार करत आहे.
आपल्याकडे असलेली महत्वाची महािती, लेख, ऑडियो, व्हिडीयो तसेच काही सुचना आपण आम्हाला खालील ई-मेल वर पाठवू शकतां.:
email : news@mulniwasinayak.com
